İnsan
kuş misal, birkaç saat içinde her şey değişiverdi. İstanbul Taşkent arası
aktarmasız 4,5 saat sürdü. Şimdi baktığım gökyüzü başka, bastığım toprak
bambaşka…
Adım
atar atmaz fırına girmişçesine sıcağın etkisi tüm hücrelerimi ele geçiriyor. Beş
gün kalmayı planladığım şehir bakalım bana neler sunacak, hangi yüzünü
gösterecek?
Taşkent,
Özbekistan'ın başkenti, en büyük şehri ve aynı zamanda turizm merkezi. Bunun
yanı sıra Orta Asya’nın en büyük başkenti olma özelliğini taşıyor.
Güzergâhımın
ilk durağı Emir Timur Meydanı (Amir Temur Meydanı). Taşkent'in merkezinde
bulunan eski adıyla Konstantinovsky Meydanı başkentin en gözde yerlerinden biri.
Sıcaktan olsa gerek birkaç turistin haricinde kimsecikler yok.
Meydanın tam ortasında bronzdan yapılmış
Emir Timur Anıtı duruyor, ünlü komutan kraliyet üniforması giymiş halde at
üstünde. Dört dilde kazınmış ünlü sloganı “Güç adalettedir” yazısı dikkatimi
çekiyor. Heykel 31 Ağustos 1994’te, Özbekistan’ın bağımsızlığının 3. yıldönümünde dikilmiş.
Aynı zamanda komutanın adı verilerek meydanın adı Emir Timur Meydanı olarak
değiştirilmiş.
Emir
Timur, Timurlenk yoksa “Aksak Timur” mu desem? Kendisi devlet adamı ve komutan.
Tarihteki en büyük askeri dehalardan biri. Hafızamızı yokladığımızda tarih
kitaplarından çok iyi hatırladığımız bir isim.
Timur’un Özbekistan için değeri büyük.
Yaşadığı dönem Özbek tarihinin altın çağı olarak kabul ediliyor. Sovyetler
Birliğinin dağılmasıyla kurulan Özbekistan Cumhuriyetinde Emir Timur’un başarılarla
dolu tarihî mirası referans noktası kabul ediliyor.
Özbekler Emir Timur’un mirasına
sahip çıkmışlar. Bunda Kurucu Özbekistan Devlet Başkanı İslam Karimov ‘un
etkisi büyük. Timur adını ebedileştirmek için birçok çalışma yapmış, Emir Timur
Müzesi de bunun güzel bir örneği.
Emir
Timur Müzesi diğer adıyla Timurlular Tarihi Devlet Müzesi, Taşkent’in mutlaka
görülmesi gereken mekânlarından biri. Farklı mimari yapısıyla göz kamaştırıyor.
Müze, mavi kubbesi ve süslü iç mekânıyla Orta Asya İslam mimarisinin sembolü
niteliğinde.
Yakınında
Taşkent Hukuk Fakültesi, kongre, fuar ve kültürel etkinliklerin yapıldığı
Uluslararası Forumlar Sarayı bunuyor. En dikkat çeken bina ise Özbekistan
Oteli. Açık kitap şeklinde inşa edilmiş, 17 kattan oluşan devasa bir yapı. Tipik
bir Sovyet binası. Civarda görülmeye değer bir başka nokta da Çanlı Saat
Kulesi. Buraya oldukça yakın bir diğer müze 1876’da kurulan Özbekistan Tarih
Müzesi. Eski adıyla Lenin Müzesi.
Taşkent’e
geldiyseniz ünlü caddesine de uğramadan gitmeyin. Aslında gündüz fazla bir
aktivite olmasa da akşam saatlerine doğru canlanıyor. Bahsettiğim yer Broadway
olarak bilinen Saligokh Caddesi. Böyle demelerinin sebebi başkentin eğlence
yeri olması.
Bir
nevi panayır meydanı. Trafiğe kapalı, iki yanı ağaçlarla kaplı caddede kısa da
olsa keyifli bir yürüyüş yapabilirsiniz. Etrafta açık hava yiyecek tezgâhları,
hediyelik eşya dükkânları, atış alanları bulunuyor. Burası aynı zamanda amatör
sanatçıların hünerlerini sunduğu bir yer. Şovmenler, ressamlar, müzisyenler…
Yol boyunca yere dizilmiş tablolar Özbekistan resim sanatı hakkında azda olsa
fikir veriyor. Fiyatları 40-100 dolar arasında değişiyor. Yer tezgâhlarında
daha çok Sovyet dönemine ilişkin objeler sergilenmiş.
Taşkent,
dünyanın en yeşil başkentlerinden biri. Kaldırımların iki yanı ağaçlık. Yürürken
bunaltıcı sıcaktan kurtulup soluklanmak isterseniz ağaçların altına geçip dinlenin.
Taşkent biraz da bu demek: ağaçlar, kuşlar, bol oksijen… Hemen her semtte parklar
var. Oturacak bank bulamazsanız ki fazla olduğunu söyleyemem, çimlere
uzanabilirsiniz. Sessiz, sakin ancak çok güvenli. Genç kızlar tek başlarına dolaşabiliyor,
çimlere oturup kitap okuyabiliyorlar.
Chorsu
(Çarşı), eski şehrin merkezinde, açık kapalı yerleri olan bir çeşit pazar yeri.
Pek çok şeyi uygun fiyata alabileceğiniz bir alışveriş cenneti. Yerel halkı
görmek, kültürü tanımak ve Orta Asya mutfağı ile tanışmak için doğru adres.
Ürünler üzerinde fiyat etiketi olmadığından
alışveriş ederken pazarlık yapmanızı tavsiye ederim. Yöresel giysilerin
envaiçeşidi burada. Hediyelik bir şeyler alacaksanız en ucuz yer olduğunu
hatırlatayım. El işi bebekler, takılar, şallar, kilimler, her ne isterseniz
uygun fiyatta bulabilirsiniz.
Ülkenin modern yüzünü simgeleyen
Taşkent'te, yüksek binaların, restoranların ve kafelerin yanı sıra farklı
dönemleri yansıtan tarihi yapılara rastlamak mümkün. Barak Han Medresesi,
Tilla Şeyh Camisi ve Hazreti İmam Külliyesi onlardan sadece birkaçı.
Taşkent’te
gezilecek yerler azımsanmayacak sayıda çok. Şehir merkezinde bulunan Bağımsızlık
Meydanı (Müstakillik Meydanı) da mutlaka görülmesi gereken yerler listesinde.
Meydanın ortasında, devletin egemenliğinin dünya tarafından tanınmasının bir
sembolü olarak ülke haritasını gösteren, bronz yer küresinden oluşan
Bağımsızlık ve Hümanizm Anıtı, önünde ise elinde bebeği olan “Mutlu Anne”
heykeli bulunuyor. II. Dünya Savaşında ölen askerler anısına yapılan bir eser
de önünde “sönmez ateş ”in yer aldığı “Kederli Ana” heykeli.
Başkentin
1977'de faaliyete geçen, her bir istasyonu sanatla kucaklaşan metrosu ile şehri
gezebilirsiniz. Burası da o duraklardan biri. Metrodan çıktığınızda önce bu görkemli
meydan karşılıyor sizi. Hemen karşısında Art Gallery sanatseverleri bekliyor. Başkentte
müze ve galeri binaları gerek dış görünüşü gerekse iç tasarımı ile şaşırtıcı
güzellikte. Belli ki sağlam bir bütçe ayrılmış. Avrupa düzeyini yakalamaları için
epey yol almaları gerekse de çok uzun sürmeyeceğe benziyor.
İslam Karimov’un heykelinin bulunduğu İslam
Karimov Müzesi, dünyanın farklı şehirlerindeki TV kulelerinin maketlerinin
sergilendiği TV kulesi gezi güzergâhımda yer alan diğer mekânlar. Orta
Asya'daki en yüksek yapı olarak bilinen Taşkent Televizyon Kulesi, ilginç
mimarisi ve şehri izlemeye imkân sağlayan seyir terasıyla en çok ziyaret edilen
yerler arasında. Yüksekliği 375 metre olan tesis, televizyon ve radyo yayın
kulesi olarak hizmet veriyor. Hemen yakınında büyük parkın içinde mavi kubbe
altındaki anıt mezar göze çarpıyor.
Şehrin en çok fotoğraflanan
yerlerinden biri de İkinci Dünya Savaşı esnasında çeşitli milletlerden 15
yetimi evlat edinen Shamakhmudov çiftinin kahramanlığı anısına dikilen anıt.
Gezilecek,
anlatılacak daha çok yer var. İster turla isterseniz benim gibi yalnız gelin, ancak siz siz olun en az 4 ya da 5 gününüzü ayırın
Taşkent’e. Tarihi M.Ö. II. yüzyıla kadar uzanan şehirde adım attığınız her
noktada sizi zaman yolculuğuna çıkaracak ya bir tarihi eser ya da kültürel
birikim bulunduğunu unutmayın.
Yazı Ve Fotoğraf
BENİAN ÇULHAOĞLU