TARİHİ VE KÜLTÜREL ZENGİNLİKLERİYLE BÜYÜLEYİCİ ORTA ASYA’NIN ÇAĞDAŞ ŞEHRİ TAŞKENT’TEYİZ

İnsan kuş misal, birkaç saat içinde her şey değişiverdi. İstanbul Taşkent arası aktarmasız 4,5 saat sürdü. Şimdi baktığım gökyüzü başka, bastığım toprak bambaşka…

Adım atar atmaz fırına girmişçesine sıcağın etkisi tüm hücrelerimi ele geçiriyor. Beş gün kalmayı planladığım şehir bakalım bana neler sunacak, hangi yüzünü gösterecek?

Taşkent, Özbekistan'ın başkenti, en büyük şehri ve aynı zamanda turizm merkezi. Bunun yanı sıra Orta Asya’nın en büyük başkenti olma özelliğini taşıyor.

Güzergâhımın ilk durağı Emir Timur Meydanı (Amir Temur Meydanı). Taşkent'in merkezinde bulunan eski adıyla Konstantinovsky Meydanı başkentin en gözde yerlerinden biri. Sıcaktan olsa gerek birkaç turistin haricinde kimsecikler yok.

            Meydanın tam ortasında bronzdan yapılmış Emir Timur Anıtı duruyor, ünlü komutan kraliyet üniforması giymiş halde at üstünde. Dört dilde kazınmış ünlü sloganı “Güç adalettedir” yazısı dikkatimi çekiyor. Heykel 31 Ağustos 1994’te, Özbekistan’ın  bağımsızlığının 3. yıldönümünde dikilmiş. Aynı zamanda komutanın adı verilerek meydanın adı Emir Timur Meydanı olarak değiştirilmiş.

Emir Timur, Timurlenk yoksa “Aksak Timur” mu desem? Kendisi devlet adamı ve komutan. Tarihteki en büyük askeri dehalardan biri. Hafızamızı yokladığımızda tarih kitaplarından çok iyi hatırladığımız bir isim.

Timur’un Özbekistan için değeri büyük. Yaşadığı dönem Özbek tarihinin altın çağı olarak kabul ediliyor. Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla kurulan Özbekistan Cumhuriyetinde Emir Timur’un başarılarla dolu tarihî mirası referans noktası kabul ediliyor.

            Özbekler Emir Timur’un mirasına sahip çıkmışlar. Bunda Kurucu Özbekistan Devlet Başkanı İslam Karimov ‘un etkisi büyük. Timur adını ebedileştirmek için birçok çalışma yapmış, Emir Timur Müzesi de bunun güzel bir örneği.  

Emir Timur Müzesi diğer adıyla Timurlular Tarihi Devlet Müzesi, Taşkent’in mutlaka görülmesi gereken mekânlarından biri. Farklı mimari yapısıyla göz kamaştırıyor. Müze, mavi kubbesi ve süslü iç mekânıyla Orta Asya İslam mimarisinin sembolü niteliğinde.

Yakınında Taşkent Hukuk Fakültesi, kongre, fuar ve kültürel etkinliklerin yapıldığı Uluslararası Forumlar Sarayı bunuyor. En dikkat çeken bina ise Özbekistan Oteli. Açık kitap şeklinde inşa edilmiş, 17 kattan oluşan devasa bir yapı. Tipik bir Sovyet binası. Civarda görülmeye değer bir başka nokta da Çanlı Saat Kulesi. Buraya oldukça yakın bir diğer müze 1876’da kurulan Özbekistan Tarih Müzesi. Eski adıyla Lenin Müzesi.

Taşkent’e geldiyseniz ünlü caddesine de uğramadan gitmeyin. Aslında gündüz fazla bir aktivite olmasa da akşam saatlerine doğru canlanıyor. Bahsettiğim yer Broadway olarak bilinen Saligokh Caddesi. Böyle demelerinin sebebi başkentin eğlence yeri olması.

Bir nevi panayır meydanı. Trafiğe kapalı, iki yanı ağaçlarla kaplı caddede kısa da olsa keyifli bir yürüyüş yapabilirsiniz. Etrafta açık hava yiyecek tezgâhları, hediyelik eşya dükkânları, atış alanları bulunuyor. Burası aynı zamanda amatör sanatçıların hünerlerini sunduğu bir yer. Şovmenler, ressamlar, müzisyenler… Yol boyunca yere dizilmiş tablolar Özbekistan resim sanatı hakkında azda olsa fikir veriyor. Fiyatları 40-100 dolar arasında değişiyor. Yer tezgâhlarında daha çok Sovyet dönemine ilişkin objeler sergilenmiş.

Taşkent, dünyanın en yeşil başkentlerinden biri. Kaldırımların iki yanı ağaçlık. Yürürken bunaltıcı sıcaktan kurtulup soluklanmak isterseniz ağaçların altına geçip dinlenin. Taşkent biraz da bu demek: ağaçlar, kuşlar, bol oksijen… Hemen her semtte parklar var. Oturacak bank bulamazsanız ki fazla olduğunu söyleyemem, çimlere uzanabilirsiniz. Sessiz, sakin ancak çok güvenli. Genç kızlar tek başlarına dolaşabiliyor, çimlere oturup kitap okuyabiliyorlar.

Chorsu (Çarşı), eski şehrin merkezinde, açık kapalı yerleri olan bir çeşit pazar yeri. Pek çok şeyi uygun fiyata alabileceğiniz bir alışveriş cenneti. Yerel halkı görmek, kültürü tanımak ve Orta Asya mutfağı ile tanışmak için doğru adres.

            Ürünler üzerinde fiyat etiketi olmadığından alışveriş ederken pazarlık yapmanızı tavsiye ederim. Yöresel giysilerin envaiçeşidi burada. Hediyelik bir şeyler alacaksanız en ucuz yer olduğunu hatırlatayım. El işi bebekler, takılar, şallar, kilimler, her ne isterseniz uygun fiyatta bulabilirsiniz.

Ülkenin modern yüzünü simgeleyen Taşkent'te, yüksek binaların, restoranların ve kafelerin yanı sıra farklı dönemleri yansıtan tarihi yapılara rastlamak mümkün. Barak Han Medresesi, Tilla Şeyh Camisi ve Hazreti İmam Külliyesi onlardan sadece birkaçı.

Taşkent’te gezilecek yerler azımsanmayacak sayıda çok. Şehir merkezinde bulunan Bağımsızlık Meydanı (Müstakillik Meydanı) da mutlaka görülmesi gereken yerler listesinde. Meydanın ortasında, devletin egemenliğinin dünya tarafından tanınmasının bir sembolü olarak ülke haritasını gösteren, bronz yer küresinden oluşan Bağımsızlık ve Hümanizm Anıtı, önünde ise elinde bebeği olan “Mutlu Anne” heykeli bulunuyor. II. Dünya Savaşında ölen askerler anısına yapılan bir eser de önünde “sönmez ateş ”in yer aldığı “Kederli Ana” heykeli.

Başkentin 1977'de faaliyete geçen, her bir istasyonu sanatla kucaklaşan metrosu ile şehri gezebilirsiniz. Burası da o duraklardan biri. Metrodan çıktığınızda önce bu görkemli meydan karşılıyor sizi. Hemen karşısında Art Gallery sanatseverleri bekliyor. Başkentte müze ve galeri binaları gerek dış görünüşü gerekse iç tasarımı ile şaşırtıcı güzellikte. Belli ki sağlam bir bütçe ayrılmış. Avrupa düzeyini yakalamaları için epey yol almaları gerekse de çok uzun sürmeyeceğe benziyor.

 İslam Karimov’un heykelinin bulunduğu İslam Karimov Müzesi, dünyanın farklı şehirlerindeki TV kulelerinin maketlerinin sergilendiği TV kulesi gezi güzergâhımda yer alan diğer mekânlar. Orta Asya'daki en yüksek yapı olarak bilinen Taşkent Televizyon Kulesi, ilginç mimarisi ve şehri izlemeye imkân sağlayan seyir terasıyla en çok ziyaret edilen yerler arasında. Yüksekliği 375 metre olan tesis, televizyon ve radyo yayın kulesi olarak hizmet veriyor. Hemen yakınında büyük parkın içinde mavi kubbe altındaki anıt mezar göze çarpıyor.

Şehrin en çok fotoğraflanan yerlerinden biri de İkinci Dünya Savaşı esnasında çeşitli milletlerden 15 yetimi evlat edinen Shamakhmudov çiftinin kahramanlığı anısına dikilen anıt.

Gezilecek, anlatılacak daha çok yer var. İster turla isterseniz benim gibi yalnız gelin, ancak siz siz olun en az 4 ya da 5 gününüzü ayırın Taşkent’e. Tarihi M.Ö. II. yüzyıla kadar uzanan şehirde adım attığınız her noktada sizi zaman yolculuğuna çıkaracak ya bir tarihi eser ya da kültürel birikim bulunduğunu unutmayın.