SIRA DIŞI BİR MEKAN HAHOE DÜNYA MASKE MÜZESİ

Seyahatlerde “ilk”lerin yeri ayrıdır bende. Bu da bir ilk. Daha önce hiç maske müzesi görmemiştim. Hatta böyle bir müzenin varlığından bile haberim yoktu. İtiraf etmeliyim ki çok etkilendim…

            Güney Kore gezim sırasında ziyaret ettiğim, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Andong Hahoe Köyü, geleneksel maske dansı performanslarıyla tanınıyor. Müze, köyün girişinde. Ziyaretimin başlangıcında sadece birkaç Kore maskesini göreceğimi düşünmüştüm. Dünyanın her yerinden maskelerin bulunduğu ve neredeyse tamamı İngilizce açıklamalı, inanılmaz derecede kapsamlı bir müze bulmak doğrusu beni şaşırttı. 

            Öncelikle bu eşsiz güzellikteki köyü tanıyalım: Hahoe Köyü, Konfüçyüs geleneğinin ve kültürünün beşiği olup 600 yılı aşkın süredir Pungsan Ryu Klanı’nın torunlarına ev sahipliği yapıyor. Joseon Hanedanlığı’nın geleneksel evleri orijinal haliyle korunmuş. Burası aynı zamanda, adları bize yabancı olsa da Gyeomam Ryu Un-ryong ve Seoae Ryu Seong-ryong gibi ünlü akademisyenlerin doğduğu köy. 21 Nisan 1999’da İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’in ziyaretinin ardından ününe ün katmış.

            Hahoe Köyü, ismini kasabanın etrafını çevreleyen Nakdong Nehri’nden alıyor. “Su tarafından gönderilen köy” anlamına geliyor. Hwasan Dağı eteklerinde kurulu olup ziyaretçilerine eşsiz güzellikte doğa manzaraları sunuyor. Çevresini saran Nakdong Nehri, muhteşem Buyongdae Kayalıkları, kusursuz kumsalları, gür çam ağaçları ile fotoğrafçıların mutlaka rotalarına dâhil etmeleri gereken bir gezi noktası. Köy, 31 Temmuz 2010’da, “Tarihi Köyler” kategorisinde UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmış.

            Hahoe Köyü’ne geldiğiniz zaman, lezzetli yöresel yemekler eşliğinde Kore kültürünü ve tarihini yakından tanıyabilirsiniz. “Hanok” adı verilen geleneksel Kore evleri, XVII. ve XVIII. yüzyıllar arasında inşa edilmiş. Vakit varsa yakınlardaki Silla Dönemi’nde inşa edilmiş Bongjeongsa Tapınağı’nı, Gosan Seowon yani Konfüçyüs Akademisi’ni, Gyemyeongsan Dağı Dinlenme Ormanı’nı da görmek gerekir. Sonbaharda ziyaret ederseniz Andong Uluslararası Maskeli Dans Festivali’ni izleme şansını yakalayabilirsiniz.

            Köyün önemli bir özelliği de farklı kültürlere ait maskeleri ziyaretçilerin izlenimine sunması. Hahoe Dünya Maske Müzesi’nin bir katında yerel, diğer katında uluslararası maskeler bulunuyor. Kore Salonu’nda 15 maske türünden 500’ü aşkın maske sergilenmiş. Fransa, Yeni Zelanda, Nepal, Tayland, Endonezya, Çin, Japonya vb. ülkelere ait uluslararası maskelerin yer aldığı Uluslararası Salon ile Kongo, Zaire, Nijerya, Tanzanya, Kenya, Gana vb. ülkelere ait maskelerin yer aldığı Afrika Salonlarında 1000’i aşkın maske görülmeyi hak ediyor. Müzede aynı zamanda kitap, belge ve video-ses kayıtlarının yer aldığı Araştırma Salonu bulunuyor.

            Müzeyi gezdikten sonra turistik amaçla düzenlenen geleneksel maske danslarını izledim. “Talhum” diğer adıyla geleneksel Kore maske dansı, maske takarak şarkı söylemeyi ve dans etmeyi içeren bir drama türü. Kore Yarımadası'nın her yerinde geleneksel maske danslarını görmek mümkün. Tabii ki her bölgenin kendine özgü farklı özellikleri var. Kore Savaşı'nın ardından ülke, “Kuzey Kore” ve “Güney Kore” olarak ikiye bölündüğünden, maskeli dans geleneğinin coğrafi dağılımı da önemli ölçüde değişmiş. Savaş sırasında kuzeyden güneye kaçan halk, yerel maske dansı tarzlarını da beraberinde getirmiş. Bu Kuzey Koreli sığınmacılar, maske dansı geleneklerini paylaşmakla birlikte korumaya da özen göstermişler. 

            Maskeli danslar sahnede ya da herhangi bir sahne olmaksızın açık alanda yapılıyor. Çoğunlukla da açık alan tercih ediliyor. Bu tip gösterilerde alanın merkezi sahne, çevresi de oditoryum olarak kullanılıyor. Oyuncular diyalogları ve danslarıyla performans sergilerken, müzisyenler enstrümanlarıyla eşlik ediyorlar. 
            Oyuncular, o günkü performansın atmosferine göre repliklerini değiştirebildikleri gibi, izleyicinin tepkisini teşvik etmek için farklı performanslar da sergileyebiliyorlar. Zaten amaç bu: seyircinin bir şekilde oyuna dâhil olup izlerken aynı zamanda eğlenmesi.

             Seyrettiğim “Hahoe Byeolsingut” olarak bilinen ve halk arasında yaygın olan maskeli dans, köy sakinleri tarafından günümüze dek korunmuş. Her ülkenin gelenek görenekleri farklı. Bilmediğiniz bir halkın kültürünü tanımak, kıyısından köşesinden de olsa yaşamlarına iştirak etmek için bu gösteriler kaçırılmayacak fırsat.

Adres:

Hahoe Dünya Maske Müzesi

206, Jeonseo-ro, Pungcheon-myeon,

Andong-si, Gyeongsangbuk-do

Andong, Güney Kore