PARFÜMLERİYLE ÜNLÜ KENT - PHASELİS

Günümüzde Antalya’nın Kemer ilçesine bağlı Tekirova beldesi sınırları içerisindedir. Denize sıfır ormanlık alanda kurulan kent ziyaretçilerine hem plaj keyfi hem de ormanlık alanda tarihî dokuyla beraber piknik yapma imkânı sunmaktadır.  

Kentin Kuruluş Efsanesi

MÖ 6. yy.da Rodoslular tarafından kurulmuştur. Şehrin kuruluş efsanesiyle ilgili tarihçi Athenaios’un anlattığına göre kent MÖ 2000’de Mopsos ve Lakious tarafından kurulmuştur.  Lakious kendisine bağlı halkla beraber bu bölgeye gelmişlerdir. Burayı beğenmiş ve kent kurmak istemiştir.  Fakat bölgede Kylabras isimli çoban yaşamaktaydı. O dönemde para olmadığı için Lakious çobana arazi karşılığında hububat ve kurutulmuş balık teklif etmiştir.   Çoban Kylabros kurutulmuş balık teklifini tercih etmiştir. Geç dönemlere kadar da tanrılara kurutulmuş balık sunulmuştur. Bu durum diğer bölgelerde alay konusu olmuş ve “Ucuz Adak” anlamında Phaselis adağı deyimi ortaya çıkmıştır. 

Phaselis adının anlamı nedir? 

Kent kurulduktan sonra ismi Phaselis olarak belirlenmiştir. Phaselis ismi Helence dilinde “tanrı esirger” Luwi dilinde “ deniz kentçiği “ ve Yunanca da ise “fasulye”  anlamına gelir. Antik kaynaklar kenti daha çok “yüksek” ve “rüzgârlı” diye tanımlarlar.

Tarih boyunca farklı yönetimlerin egemenliği altına girmiştir. Kentin en önemli olayı ise Makedonya’dan Hindistan’a sefere çıkan Büyük İskender’in burada konaklamasıdır. Büyük İskender’i Phaselis halkı altın taçla karşılamışlardır. Şehir zaman akışı içerisinde Roma ve Bizans hâkimiyetine girmiştir. MS 7. yy.da İslamiyet’in yayılmasıyla beraber kent de cihat anlayışına sahip Araplar tarafından birkaç kez kuşatılmıştır. Daha sonra uzun bir refah hayatı yaşayan kentte, imar çalışmaları bu dönemde artmıştır.   Phaselis kenti 1158 yılında Selçuklular tarafından kuşatılmış daha sonraki dönemde Alanya ve Antalya limanının önem kazanmasından dolayı ve bölgede yaşanan depremler ve doğal afetlerden dolayı 13. yy.da tamamen terk edilmiştir. 

Günümüze Roma ve Bizans eserleri kalmıştır. Ören yerine girdiğimizde şehir surlarının temelleri ve tapınak veya anıtsal mezara ait temel kalıntıları bizi karşılar. Şuan günümüzde otopark olarak kullanılan su kemerleri ise bizi ihtişamıyla karşılamaktadır. Güney Liman’dan başlayan caddede tek kemerli anıtsal bir tak bulunur. Cadde, agora ile tiyatro arasında uzanarak bir meydan oluşturur.  Caddenin sağ tarafında kilise, hamam, agora yapıları görülmektedir.  Tiyatro, yamaca yaslanmış Helenistik devir özelliklerini göstermektedir.  Kent; Kuzey Limanı, Güney Limanı ve Savaş Limanı olmak üzere 3 adet limana sahiptir. Limanları sayesinde ticaret çok gelişmiştir. Phaselis ticaretiyle de kötü bir ün yapmıştır.  Ticarette “Fırsatçı” olarak bilinirler. Hazineye kaynak sağlamak için 100 drahoman ödeyeni yurttaşlığa kabul ederlerdi. 

Phaselis Parfümleri

Phaselis bulunduğu bitki örtüsü açısından zengin bir floraya sahipti. Bu çeşitlilik onların parfüm alanında ün yapmalarını sağlamıştır. Phaselis kentinde gül yetiştiriciliği büyük ve geniş bir alanda yapılmaktaydı.   Antik dönemde gül’ünün ünü Uzakdoğu’ya kadar uzanmıştı.  Kırmızı zambakları ise o dönemde Antiokheia ve Suriye’de bulunan Laodikeia zambaklarından sonra en çok beğenilen zambaklardandı.  Tarihçi Athenaious’un ve doğa bilimcisi Plinius’un aktardığı bilgiye göre Phaselis’te yetiştirilen güllerin ihraç edildiğini belirtmişlerdir.  Güllerden hem parfüm hem de yağ elde etmişlerdir.  Zambaklar ve gülyağı parfümleri büyük bir ün kazanmıştır.   Günümüzde Isparta şehri gibi gülleri ile ün kazanmış Phaselis kentinde 2013 yılında yüzey araştırmaları ve çevre düzenlemeleri yapılmıştır. 

Doğa, tarih, deniz ve parfümleri seviyorsanız bu şehri ziyaret etmenizi tavsiye ederim.