PANORAMA 1453 TARİH MÜZESİ

Dünya da gezdiğim müzelerden bazıları beni diğerlerine göre fazladan etkiledi. Mesela Stockholm’deki Vasa Müzesi, 300 yıl önce batmış bir geminin yeniden çıkartılarak sergilendiği müze. Ya da Kopenhag Açık Hava Müzesi, İskandinav halkının geçmiş yaşantısının canlandırıldığı devasa müze. Son olarak da İstanbul’daki Panorama 1453 Tarih Müzesi.

İlk kez bir Panorama müze görmem Hollanda'nın Lahey şehrinde oldu. Scheweningen şehri sahilinin canlandırıldığı müzede kendinizi o sahilin içerisinde buluyorsunuz. İstanbul Panorama’da ise kendinizi İstanbul'un Fethedilme anında.

Dünyada şu anda yaklaşık 30 kadar panoramik müze bulunuyor. Panoramik müzeler genellikle tarihteki önemli olayları tablolaştırmak için yapılmışlar. En önemlileri, Waterloo Savaşı Panoraması, Osmanlı-Rus Savaşı'nı anlatan Kırım Savaşı Panoraması, Napolyon'un Moskova Savaşı Panoraması, Plevne Müdafaası Panoraması ve Mesdag Panoraması. Bu panoramaların çoğu, 1800'lü yıllarda yağlı boya tekniğiyle ve olayın geçtiği yerde yapılmış. Müzelerin bazıları yatay olarak bazıları da dikey olarak yarım panoramik özellikte.

 İstanbul Panorama müzesini dünyadaki diğer 30 Panorama müzelerinden ayıran birçok özelliği var, bunlardan biri müzedeki resmin hem yatay hem de dikey olarak tam panorama olması. Tam panorama, her yönde panoramik olmayı ifade ediyor. Gökyüzü de kubbesel olarak kesintisiz ve resmin üst bölümünü kapatıyor. Resim tam çerçevesiz ve sınırsız... Çerçevesi ve sınırı olan bir resim, ne kadar derinlik ve üç boyut duygusu uyandırırsa uyandırsın çerçevesini ya da sınırını görebiliyorsanız, onun sizden ne kadar uzakta asılı olduğunu anlıyorsunuz.

İstanbul 1453 Panoramik Müzesi’ndeki çalışmada resmin bittiği yer diye bir şey olmadığı için, resme bakan kişi optik alışkanlıklarıyla eserin gerçek boyutlarını kavrayamayacaktır. İzleyici, platforma çıktığı anda 10 saniye kadar sürecek bir şok yaşıyor. Bu durum, resmin gerçekliğini ve boyutlarını kavramayı sağlayacak referanslar, başlangıç ve bitiş gibi dayanak noktaları bulamamanın şaşkınlığıdır. Burası insana, kapalı bir mekâna girildiği halde, bir şekilde tekrar üç boyutlu dış mekâna çıkılmış duygusunu yaşatıyor.

Müzeye girdiğinizde, üç boyutlu görüntüler ve mehter marşı eşliğinde, fetihten tam 562 yıl sonra, ister Sultan II. Mehmed'in ordusunda bir asker, ister bağımsız bir gözlemci veya bir gezgin olarak İstanbul'un fethine yeniden tanık oluyor ve kente giriliş anını neredeyse aynen yaşıyorsunuz. 29 Mayıs 1453 sabahına şahit oluyorsunuz. Macar topçu ustası Urban'ın döktüğü toplara dokunup Kostantinopolis'in surlarına doğru patlamalarını görüyorsunuz. Sultan II. Mehmed'in binlerce askerinin tekbir seslerini ve Mehter Marşı'nı duyuyorsunuz. Dörtnala kalkmış atların nal seslerini, savaşan askerlerin kılıçlarından çıkan şakırtıları işitiyor, atılan okların kulağınızın dibinden geçtiğini hissediyorsunuz. Kısacası fethi bir kez daha yaşıyorsunuz.

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin İstanbul'a ve ülkemize armağanı olan müze, Kültür AŞ tarafından işletiliyor. Panorama 1453 Tarih Müzesi, ilk günden itibaren yoğun ilgiyle karşılanmış. Müze, açıldığı 31 Ocak 2009’dan bugüne kadar yaklaşık 5 milyon kişi tarafından ziyaret edilmiş.

Müzenin Özellikleri

3.000 metrekarelik bir alan içerisinde çerçevesi yani sınırları olmayan 360 derecelik bir resim düşünün. Resmin en temel özelliği ona bakıldığında üç boyut etkisi uyandırması. Üç boyut etkisinin sağlanması için izleyici resme ancak 14 metre uzaklıktaki bir platformdan bakacak. Resmin 650 m2'lik alanı gerçekten üç boyutlu ve alanda kuşatmada kullanılan topların, top arabalarının, barut fıçılarının imitasyonları var. 2350 metrekarelik iki boyutlu resim alanı ise üç boyutlu bölgenin hemen arkasından başlıyor. Çalışma öylesine detaylı ki bire bir insan büyüklüğünden başlayıp bütün detaylarıyla ince ince işlenerek ufka doğru küçülüyor. Eserdeki figürlerin sayısı 10 bin civarında.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapımına 2005 yılında başlanılan projede sekiz sanatçının yoğun emeği var. Fikrin sahibi ressam ve çizgi film yönetmeni Haşim Vatandaş aynı zamanda projenin koordinatörlüğünü de yürütüyor. Ramazan Erkut (background), Yaşar Zeynalov (figürlerden sorumlu ressam), Oksana Legka (ressam), Ahmet Kaya (storyboard), Hasan H. Dinçer (bilgisayar uygulama), Atilla Tunca (maket) ve Murat Efe (bilgisayar uygulama)'nin de görev aldığı bu müze; Türk sanatçısının, imkân verildiğinde neler başarabileceğinin çok açık bir kanıtı olarak önümüzde durmaktadır.

SON OLARAK EN MÜKEMMEL PANORAMA

Müze, dünyanın en büyük seyahat sitesi Trip Advisor'daki gezgin değerlendirmeleri sonucunda, 2015 yılı “Mükemmellik Sertifikası” almış.

Panorama 1453 Tarih Müzesi, her gün 09.00-17.00 saatleri arasında gezilebiliyor.