OSMANLI YADİĞARI CUMALIKIZIK

Muhtemelen aşina olabilirsiniz, “Kınalı Kar”, Osmanlının kuruluşunu konu alan “Kuruluş” veya Kurtuluş Savaşı’nı konu alan “Kurtuluş” dizi filmlerinden; yemyeşil Uludağ etekleri ve Bursa ovası arasına yerleşmiş, geleneksel Osmanlı sivil mimarisinin yapı örneklerine sahip olan Cumalıkızık’a. Tarihî dokusu bu güne kadar korunabilmiş sevimli Osmanlı köylerinden biridir Cumalıkızık.

1303 yılında Orhan Gazi tarafından fethedilen bölge, Oğuz boylarından biri olan Kızık’lara yerleşim yeri olarak vakfedilmiş ve çevre köylerle beraber Cuma namazları kılınan köyün adı Cumalıkızık olarak adlandırılmış. Çevre köylerin adları bu nedenle benzerdir: Hamamlıkızık, Derekızık, Değirmenlikızık, Fidyekızık(Fethiyekızık), Bayındır Kızık... Maalesef bu köyler özgünlüklerini kaybetmişlerdir.

Başka bir deyişe göre ise dağ ve ova arasındaki köylere de “Kızık” denir.

Osmanlıların Bursa’da ilk yerleştikleri bölgelerden olan Cumalıkızık, 180′i hâlen kullanılan, bazılarında ise koruma ve restorasyon çalışmalarının yapıldığı toplam 270 ev ile Osmanlı dönemi konut dokusunu günümüze taşımaktadır.

Tarih ve çevre bilincine sahip köy halkının güler yüzlü ve samimi davranışları yabancı olmadığınızı hissettirecektir. Köy meydanında, köy geçmişine ışık tutan çeşitli eşyaların sergilendiği etnoğrafya müzesi ziyarete değer.

Köyde sadece insan ve at arabalarının geçebileceği genişlikteki yokuşlu yolların çevresinde, birbiri ardınca evler sıralanmaktadır. Bazen de çıkmaz sokaklar... Tarım alanlarını korumak adına evler verimsiz bölgelere kurulmuş. Coğrafik yapıya uyum sağlayan kayrak taşı ile kaplı kaldırımsız, dar ve kıvrımlı yokuş sokaklardan sürekli olarak su akar.

Evler genelde 2-3 katlı olup, temel ve üzeri moloz taşıyla inşa edilirken üst yapı ahşap ve kerpiç kullanılarak tamamlanır. Çatılar kırmızı kiremitle kaplıdır. Üst kat çerçeveleri genellikle cumbalı ve kafeslidir. Çift kanatlı, demir tokmaklı ahşap kapılardan, “hayat” olarak adlandırılan, gündelik üretim faaliyetlerinin devam ettiği, evin serin ve havadar iç avlusuna geçilir. Bu bölümde gündelik kullanıma dönük mutfak, yatak odaları, oturma odaları, ahır, kümes, tuvalet, banyo, fırın bulunur. Üst katta ise seki üzerine serilmiş minderlerin olduğu rahat ve ışıklı odalar vardır...

Tarihî geçmişine uygun olarak restore edilmiş tescilli yapılar, ev sahiplerinin barınma ihtiyacını gidermenin yanında yerli ve yabancı turistlere, çay bahçesi, lokanta ve butik otel olarak da hizmet vermektedir. Tamamen doğal ürünlerin kullanıldığı, zengin çeşitli, lezzetli ve doyurucu köy kahvaltısı, yanı başınızda semaverde demlenen çayla kişi başı 10-15 TL.

Haziran ayında “Ahududu” şenliği yapılır.  Kestane ve ceviz üretimi, köy için ciddi bir gelir kaynağıdır. Köy kadınlarının yaptığı el işleri, reçeller, erişteler, tarhanalar, cevizli ekmekler, yine köy kadınları tarafından köy meydanında satılmaktadır.

Nasıl Gidilir?

Cumalıkızık; Bursa ili, Yıldırım ilçesi sınırları içerisindedir. Kendi aracınızla, Bursa şehir merkezinden Ankara yoluna çıkıp karayolunun 10. Kilometresinden itibaren yolun sağındaki Cumalıkızık tabelalarını takip ederseniz, yol ayrımından Uludağ yamaçlarına giden yol, sizi 3 kilometre sonra Cumalıkızık köyüne ulaştırır. Şehir içinden ve terminalden kalkan minibüs, belediye otobüsleri ile de yaklaşık yarım saatte köye ulaşılabilmektedir. Hafif raylı sistem sayesinde hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşım imkânı da mümkündür. Hafif raylı sistemin köye en yakın durağı, köyün 3 km aşağısında olan Ankara asfaltıdır. Burada indikten sonra köye çıkan minibüs veya otobüslere aktarma yapılır.