
Kore seyahatim süresince beni en çok etkileyen yer kuşkusuz Birleşmiş Milletler Kore Anıtsal Mezarlığı (BMKAM) oldu. Hakkında çok şey okuyup seyretmiş olsam da gezip görmek başka tabii.
1951’de Kore Savaşı’nda hayatını kaybeden askerler için kurulan, 1959’da Birleşmiş Milletler (BM) ile yapılan bir anlaşma ile kalıcı olarak anıtsal mezarlık haline gelen Birleşmiş Milletler Kore Anıtsal Mezarlığı (BMKAM) Güney Kore’nin Busan şehrindedir. BM tarafından kurulan tek mezarlıktır. 2001 yılında BMKAM’ın Kore’de tanıtılması amacıyla ismi ‘Birleşmiş Milletler Kore Anıtsal Parkı’ olur ve 2007 yılında Kore Kültür Mirası Listesi’ne alınır.
Üç yıl süren (25 Haziran 1950- 27 Temmuz 1953 ) Kore Savaşı’na BM Üyesi 21 ülkeden 1,7 milyondan fazla asker katılır, 724’ü Türk olmak üzere 40.896 kişi hayatını kaybeder. Kore Savaşı komünist saldırıya karşı özgürlük ve adaleti korumak için BM ’in asker gönderdiği ilk savaştır.
Bugün BMKAM’da Kore’nin de arasında bulunduğu savaşan ve tıbbi destek sağlayan 11 ülkenin 462’si Türk olmak üzere 2300 askeri yatmaktadır. Günümüzde dünyanın çeşitli yerlerinden gelenlerin yanı sıra önemli devlet adımlarının da saygılarını sunmak için ziyaret ettiği yerdir.
133,701 metre karelik yüzölçümüne sahip BMKAM; Tören Salonu, Anı Salonu I ve Anı Salonu II, Sembolik Alan, Yeşil Alan ve Ana Mezarlık alanlarından oluşmaktadır.
Tören Salonu; Kore Savaşı’nın ve BM kuvvetlerinin rolünün daha iyi anlaşılması amacıyla halka açılmıştır. Salonda ziyaretçiler için Türkçe de olmak üzere birkaç dilde yayınlanan belgesel film gösterilmektedir. Koreli mimar Joong-up Kim’in eseri olan binadaki görkemli vitraylar ve yumuşak iç ışık hayatını kaybeden askerlerin barış arzusunu ifade etmektedir.
Anı Salonunda, Kore Savaşı sırasında BM Kuvvetleri tarafından kullanılan ilk BM bayrağı, çeşitli BM birliklerinin savaş sırasında çekilmiş fotoğrafları ile hatıra eşyaları yer alıyor. Ziyaret eden liderlerin fotoğrafları da bu salonda sergileniyor. Diğer Anı Salonunda ise anıt mezarlıkta yatan kahramanların aileleri tarafından verilen fotoğraflar ve hatıra eşyaları görülebilir.
Yeşil Alanda yer alan 1978’de inşa edilen Birleşmiş Milletler Kuvvetleri Anıtı üzerindeki güvercinler barışı simgeler. Duvarın üzerindeki bakır plakalarda BM üyesi ülkeler tarafından sağlanan ve kayıplara ilişkin bilgiler yer almaktadır.
Anma Duvarında savaşta hayatını kaybeden 40.896 askerin adı yazılıdır.
Duvarın önündeki yuvarlak havuz evreni temsil ederken, duvar, gökyüzü ile birlikte şehitlerin ruhunun ebedi mekânını simgelemektedir. Havuzun içerisindeki miğfer savaşı, kenardaki çiçekler ise barışa geçişi temsil eder. Havuzun içinde sürekli yanan meşale dünya barışı için hayatını vermiş olan şehitlerin anısını yaşatmak ve dünya barışına olan daimi özlemi ifade etmektedir. 21 fıskiye ise 21 BM üyesini anlatır.
Bu kutsal alan dünya barışına ve özgürlüğe adanmıştır…
Sembolik alanda savaşa katılan, aralarında şanlı bayrağımızın da yer aldığı 21 ülkenin bayrağı, BM bayrağı ve Kore bayrağı dalgalanmaktadır. Bu alan Kore halkının yapılan fedakârlıklara olan inancını simgeler.
Sembolik Alanda Türkiye, Yunanistan, Yeni Zelanda, Norveç, İtalya gibi ülkelerin anıtları bulunmaktadır.
Ana Mezarlık bölümünde Avustralya, Fransa, İngiltere ve Kanada’nın anıtlarının yanı sıra mezarı bilinmeyen İngiliz Uluslar Topluluğu askerleri anısına yapılmış İngiliz Uluslar Topluluğu anıtı yer alır.
Daunt Su Yolu, adını yatan en genç Avusturalyalı askerden almaktadır. Yaşam ile fedakârlıklar arasındaki sınırı ifade eder. İsimsiz askerler yolunun her iki tarafında 11 şelale, 11 çeşme, 11 çam ağacı bulunmakta olup askerleri yatan 11 ülkeyi simgelemektedir.
Gezerken hayatlarını kaybeden askerlerin yaptıkları fedakârlıkları her yerde hissetmek mümkün. Bir nebze olsun aileleri teselli etmek ve dünya barışının korunmasında etkili rol oynamak amaçlı etkinlikler düzenlenir. Bu etkinliklerden en önemlisi 25 Haziran’da düzenlenen Ulusal Anma Günü ve Kore Savaşı Ateşkes Günü’nde düzenlenen anma etkinlikleridir. Gazilerin ve şehitlerin ailelerinin de davet edildiği başka etkinlikler de yapılmaktadır.
Haftanın her günü saat 10:00’da göndere bayrak çekilip, öğleden sonra 17:00’da indirilir. Ayrıca her ayın 2. ve 4. Cumartesi günleri 22 ülke için alfabetik sıraya göre tek tek bayrak töreni düzenlenmektedir.
Mezarlıkta yatan her askerin ölüm gününde bayrak ve çiçek konmaktadır. İnternet sitesindeki ‘Bugünün Kahramanı’ kürsüsüne çiçek gönderilebilmektedir.
BMKAM, hayatını kaybeden askerlerin ailelerine ulaşmanın yanı sıra Kore’nin imajının geliştirilmesinde büyük bir fırsat sağlamaktadır.
Geçen 50 yılda Kore hükümeti ekonomik alanda büyük ilerleme kaydetmiştir. Bu gelişme binlerce insanın hayatlarını feda etmesiyle mümkün olmuştur. Kore halkı kan ve gözyaşı ile ıslanan o günleri unutmaz. Şehitlerin yüce fedakârlıkları yol gösteren bir ışık olmuştur. Asya’yı temsil eden bir ülke olarak yolunda ilerlerken dünya barışını korumak için dostluk ve saygıyı da paylaşmaya devam etmektedir. BMKAM sonsuza dek kutsal bir yer olarak kalacak, askerlerin asil fedakârlıkları daima hatırlanacaktır.
Yazı Ve Fotoğraf
Benian ÇULHAOĞLU