Gökyüzü Atları Ahal Tekeler

Bir Türkmen atı olan Ahal Teke, 3000 yıl evvel insanlar tarafından evcilleştirilmiş ilk at türü olarak biliniyor. Ancak Arkeolojik kazılarda bulunanlara göre,Ahal Teke atının izini 5000 yıl öncesine kadar sürmek mümkün.

Ahal adı bugünkü Türkmenistan da eski Pers imparatorluğunun da bir parçası olan Kopet dağlarının eteklerinde bulunan bir vaha’ dan geliyor. Teke ise, göçebe bir Türkmen boyu ve at yetiştiriciliği konusunda haklı bir üne sahipler. At onlar için hem kutsal hemde bir dosttu. Yetiştirme sırları babadan oğla aktarılmış, bugünkü atların safkan kalması sağlanmış.

Teke kabilesinin yaşadığı bölgenin zorlu coğrafi koşulları, bölgeyi tarih boyunca işgaller, savaş ve kargaşadan uzak tutmuş. Bu doğal korumalı bölgede yetişen atların genetik özellikleri korunmuş ve kendine has birçok özelliğin ortaya çıkmasına sebep olmuş. Karakum çölünün ağır koşulları atları aynı zamanda çok dayanıklı olmalarını sağlamış. Üç gün yemek yemeden ve su içmeden günde 150 ila 200 kilometre yol alabilmişler. Bu özellikleri ve sadakatleri dolayısıyla Ahal Teke atları daha sonraki yıllarda savaşlarda da kullanılmaya başlanmış. Tarih boyunca asilliklerinin yanında dayanıklılıklarıyla anıla gelmişler.

1917 Rus işgali öncesinde, neredeyse her Türkmen ailesinin en az bir veya iki atı varken, Bolşevizm ile birlikte özel mülkiyete son verilmesiyle atlar devlete ait çiftlikler halinde yerleştirilmiş. Aşiretlerin bazıları atlarını teslim etmek yerine atlarla birlikte İran ve Afganistan'a kaçmış. Fakat burada da atların yiyecek için kesilmesi gerçeğiyle karşılaşan kabile mensupları atları, doğal habitatlarına bıraktılar ve böylece Ahal Teke cinsinin yok olmasını önlemiş oldular. Gene o yıllarda Ruslar atların değerlerini anlamış,1917 den itibaren atların şeceresi tutulmaya başlanmış ve atlara ilahi yada kutsal atlar anlamına gelen “Argamak” ismi verilmiş. Atların bugün Şecereleri kayıt ediliyor ve her atın bir kimliği var. Ayrıca İngiliz ve Alman atlarının ırlarının soyunun da Ahal Teke atlarına dayandığı biliniyor.

1991 Yılında bağımsızlığına kavuşan Türkmenistan Ahal Teke atlarını ulusal hazine ilan etti ve atın resmini devlet armasında kullandı. At yetiştiriciliğini bir sanat olarak kabul etti. Eskiden günlük hayatta ve savaşta kullanılan atlar, bugün sportif etkinlikler, yarışlar ve güzellik yarışmalarında kullanılıyorlar. Türkmenistan’da At bakanlığının yanı sıra konu ile alakalı çok sayıda sivil toplum kuruluşu var. Ayrıca Türmen parası manat’ın üzerinde pullarda halılarda Ahal Tekeyi görmeniz mümkün.

Tarihin en saf kan atı olarak tanımlanan Ahal Teke bugün başta Türkmenistan olmak üzere dünyanın bir çok ülkesinde yetiştiriliyor. Dünyada yaklaşık 7000 Ahal Teke atının bulunduğu tahmin ediliyor. Türkmenistan devleti bir devlet politikası olarak atların ülke dışına çıkmasına belirli sebep ve koşulların dışında izin vermiyor. Ancak hediye olarak yada yarışmalar, sportif faaliyetler için ülke dışına çıkmasına izin verilen atlar kısırlaştırılarak gönderiliyor. Bugün ülkede her yıl 4 gün at bayramı olarak kutlanıyor.

Türkmenistan'ın milli değerlerinden olan Ahal-Teke atları için 1992'den beri her yıl Nisan ayının son pazar günü bir diğer ismi “Bedev Bayramı” olan At Bayramı kutlanıyor. At bayramı etkinlikleri kapsamında “Uluslararası Ahal-Teke Atları güzellik yarışması” düzenleniyor.Ayrıca konserler,resim,fotoğraf sergileri ve halkında ilgisinin yoğun olduğu çeşitli etkinlikler düzenleniyor.Özellikle atların geçit yapmasından sonra hünerlerini sergilemeleri herkesin heyecanla beklediği anlardan.Etkinliklerin çoğuna Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov,da katılıyor.

At bayramı vesilesiyle gittiğimiz Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’da Ahal Teke atlarının yetiştirildiği Athana larda bu asil atları görme fırsatımız oluyor. Kendilerine haz duruşları ve metalik parlayan vücutları ile gerçekten zarif görünüyorlar. Her atın bir ismi var. Doğduğu yıl ve şeceresi kapıya asılmış. Sarı,siyah,boz gibi renkleri bulunan atın,özellikle sarı olanının ışık altında altın gibi parlaması Ahal Teke nin ‘Altın At’ olarak anılmasına vesile olmuş. Fiziksel özelliklerinde renginin dışında öne çıkan özelliklerinden bazıları, 160 cm boy,uzun ve yüksek boyun,uzun ve  büyük kafa, geniş alın ve anlamlı bakan iri badem gözler, dar göğüs,uzun ve güçlü bacaklar sayılabilir.

Her atın seyisi ayrı ve atlar seyisleri çok özel bir içerisindeler. O seyis tarafından tımarlanan yedirilip içirilen atlar Athana’da tabiri caizse 5 yıldızlı otel konforunda bakılıp eğitiliyorlar. Asla sürü halinde eğitilemeyen Ahal Tekeler, eğitim Sonunda eşsiz zarif asil karakterleriyle paha biçilemez bir değere ulaşıyorlar. Değeri milyon dolarlarla ifade edilen atların bu konuda birde rekoru var. 50 Milyon dolara satılan bir Ahal Teke atı ırka tarihin en pahalı atı ünvanını kazandırmış.

Ahal Teke atları bugün kendisine verilen tüm payeleri ve övgüleri fazlasıyla hak ediyor. Başka hiçbir at ırkında olmayan ayırt edici özellikleri, eşsiz görünümü asaleti ve mizacı onu değerli kılıyor. Sezgileri güçlü bu atlar daha uzun yıllar boyunca bizleri kendilerine hayran bırakacağa benziyor.