GÖÇEBELERİN ÜLKESİ MOĞOLİSTAN

Seyahat rehberi Lonely Planet, 2024 Yılında gezilecek en iyi yerler listesinin başına Moğolistanı koymuş. Benim fikrimi soracak olursanız Mogolistan tüm zamanların gezilecek yerler listesinde ilk üçte yer almalı.

Toprak bakımından dünyanın en devasa ülkelerinden biri, buna rağmen ülke nüfusu sadece 3, 5 Milyon. Ülke nüfusunun yarısı başkent Ulan Batur’da yaşıyor. Mavi göklerin ülkesi olarak anılan Moğolistan izlenimlerimi soranlara “Hunlar, Göktürkler, Cengiz Han zamanında nasıl yaşıyorlarsa aynen öyle yaşamaya devam ediyorlar” diyorum. Başkent Ulan Batur’ u hariç tutarak söylediğim bu cümleyi biraz açıklamam gerekecek. Başkent Ulan Batur’a akşam hava karardığında giriş yaptığımızda, gökdelenleri ve trafiğiyle New York 5. Caddede miyim diye düşünmedim değil.

Uçsuz bucaksız çöl ve bozkırlara gelince, orada halk gerçekten binlerce yıl öncesinde ki gibi sürdürüyor yaşamını. Çadırlarda yaşıyor. Ulaşım aracı olarak at ve deveyi kullanıyor. Avcılık, hayvancılık ve tarımla uğraşarak hayatlarına devam ediyorlar. Dışarıdan bakınca her şey eskisi gibi ama cep telefonu televizyon gibi teknolojik aletler yaşamlarının bir parçası olmuş.

Tarih sevenler bilirler ki Moğollar tarihin en köklü ve en önemli halklarından biridir. Büyük imparatorluklar kurdular. Başlangıçta Gobi Çölü civarında avcılık ve yağmacılıkla başladılar. At üzerinde ve okla birçok kabileye diz çöktürdüler. Cengiz Han sayesinde Moğol kabileleri tek çatı altında toplandı ve tüm dünyaya meydan okudular. Cengiz Han 1016 yılında imparatorluğunu kurdu. Bu süreçte Romalılardan; Türklere, Araplardan, Çinlilere kadar pek çok medeniyetle savaştı. Moğol istilalarını duymayanınız yoktur. Dünya üzerinde hatırı sayılır büyüklükte toprak elde ettiler ve dünya nüfusunun önemli bir kısmını katlettiler. !7 Yüzyıldan itibaren gerileme başladı. Moğolistan Çin ve Rusya’nın etki alanına alınmaya başladı. 1912 Yılında Moğollar bağımsızlığını ilan etti. Buna rağmen Çin ülkeyi yer yer işgal edip kominiz mi ülkede yaymaya çalıştılar. . Dünya savaşından sonra ise Moğolistan Halk cumhuriyeti kuruldu. Günümüzde Moğolistan dünya dan kopuk yaşayan insanların ülkesi.

Moğolistan iklim açısından yılın her mevsimi gidebileceğiniz bir ülke değil. Yazın 50 derece sıcak Kışın ise 50 derece soğuklarla baş etmek zorunda kalabilirsiniz. Bu nedenle ülkeye gitmek için en iyi zaman nisan ve haziran ayları. Ülkede 30 gün vize ye gerek duymadan kalabiliyorsunuz.

Moğollar eski inanç gelenek göreneklerine bağlı insanlar. Yaşamın her alanında bunu görebiliyorsunuz. Yola çıkarken yaptıkları ritüelleri olduğu gibi yemek yerken de uydukları bazı gelenekleri var. Bunları yadırgamayın. Benim için bunları gözlemlemek çok ilginçti.

Moğolistan mutfağında en temel yiyecek et. Daha çok koyun eti tüketilse de at eti, inek ve deve eti de sık tükettikleri etlerden. Etleri pirinç, soğan ve hamurla harmanlayarak pişiriyorlar. Soflarında yeşil sebzelere rastlamak pek mümkün değil. İçecek olarak ise kımız ayni at sütü tüketimi yaygın.

Ülkede hemen herkes Moğolca konuşuyor ama ülkenin batı kısmında daha çok Kazakça konuşuluyor. Ülke dini Budizm, Burada yaşayan Kazaklardan dolayı Müslüman nüfusla var. Diğer azınlık dinleri Hristiyanlık ve Şamanizm.

Aslında Moğolistan ı duygularımı katmadan, yaşadıklarımı hissettiklerimi aktarmadan yazmam mümkün değil gibi görünüyordu. Bu bilgiyi de vereyim şunu da söyleyeyim derken yazı epey ilerlemiş. Henüz Orhun abidelerine yaptığımız yolculuğu yazamadım. Kartal avcısıy ve binlerce kilometrelik araç yolculuğumuza sıra gelmedi.

Birkaç not ile yazıyı bitireyim. Dergimizin sonraki sayılarında Moğolistan’ı anlatmaya devam edeceğim. Youtube kanalımıza da ara sıra çektiğim videolardan atacağım.

BİR KAÇ NOT

Moğolistan ekonomisi genel manada tarım ve hayvancılıkla anılsa da ülke maden açısından zengindir. Para birimi Tugriki.

Ülkede madeni para kullanılmıyor.

Ülkede çok sayıda Türk firması faaliyet gösteriyor. Ayrıca Mogollar işyerlerine kalitenin bir göstergesi olarak Türkçe isimler koyuyorlar

Başkent Ulan Baturda hava kalitesi düşük. Bu beni şaşırttı

Ortalama maaş 300 dolar

Rüşvet yok

Çocuklarına 5 yaşından itibaren binicilik öğretiliyor

Ülkenin en büyük feftivalı Naadam. Geleneksel oyunlar vs

Altın kartal festivali dünya nın her yerinden Kartal ile avcılık yapanları ağırlıyor.

İçki tüketimi çok yaygın

RİDA DERNEĞİ 10 YILDIR MOĞOLİSTAN’DA

Altay dağlarının en uç noktasında Altay kasabasında RİDA Derneğinin Berke Han kursunu görmek beni şaşırtmadı. Yıllardır Dünyanın en zor coğrafyalarında yetim ve irşat çalışmaları yapan RİDA Derneği Moğolistan’da da yıllardır aralıksız çalışmalarını yürütüyormuş. Ülkenin çeşitli yerlerinde açtıkları kurslarda 7 den 70 e herkese unuttukları dinini öğreten RİDA açtığı kurslarla halkın sevgisini kazanmış. Yazın tarlada çalışan çocukların ayağına hocalar gitmiş. Kışın 6 Ay kapanan köylerde eğitim devam etmiş. Dinini öğrenmek isteyen yaşlılar saatlerce yol yürümeyi göze alıp, dersleri aksatmamış.

 Kurs açılan yerlerde dönüşüm olmuş bunu görebiliyorsunuz. RİDA Balkanlar Afrika Türk Cumhuriyetlerinde, en zor ve en ihtiyaç olan noktalarda kesintisiz çalışmalar yapıyor. Moğolistan da ki bir kursu görseydiniz ne kadar önemli bir çalışma yapıldığını anlardınız.