70'li YILLARIN EFSANE ARACI ARÇELİK NAMI DİĞER TRİPORTÖR

1960'lar ve 70'lerde tüm taşıt sayısı içindeki payları çok daha fazlaydı. Günümüzde de kullanılmasına rağmen o yıllardaki popülistliğini yitirmiştir. Bu gün dışarı çıkıp saymayı denersek sayısı 5’i geçmeyecektir.

 

Bir zamanların efsane taşımacılığının yapıldığı triportörler şimdi yerini lüks araçlara bıraktı. 1960-1970li yıllarında yük taşımacılığı ve insan taşımacılığının yapıldığı triportörler şimdi tarih oldu. Bir zamanların hatlı minibüsleri olarak da bilinen triportörlere o dönemde Arçelik, pırpır, gırgır, üçtekerli gibi isimler de verilmiş, fakat en sık kullanılan ismi ise Arçelik’tir. Bunun sebebi ise Çayırova tesislerinde 1968 yılında üretimine başlanan "Arçelik" marka triportörler, yedek parça sorunu olmaması, bakım ve tamir masraflarının az olması ve yakıt tüketiminin ekonomik olması nedeniyle piyasada üç tekerlekli taşıma araçları sınıfında yıllardan beri aranan marka olma özelliğini koruyordu. Halen bazı illerimizde bulunabilen Arçelik 1,5 milyara kadar alıcı bulabilen ve 1 tona yakın yük taşıyabilen bir araçtır.

 

Arçelik’e  bir şoför yedi de yolcu olmak üzere toplam sekiz kişi taşınıyordu. Arka kasada bulunan tahtadan yapılma koltuklarda şehir içi taşımacılığının en önemli unsurlarıydı Arçelik’ler. Üç tekerden itibar bu triportörleri kullanmak çok zordu sık, sık devrilme tehlikesi bulunur bu yüzden yolcular ve yük dengeli bir şekilde taşınırdı. Düz yolda ve yokuş aşağıda oldukça verimli olan bu araçlar yokuş çıkarken ise birazda yolcuların fedakarlığı ile işini yapardı.

At arabasından sonra dönemin en önemli taşıma aracı olan triportör, dünyanın bir çok ülkesinde de oldukça yoğun kullanılmakta hatta üretimi ciddi boyutlara varan araç doğu ülkelerinde resmi kurumlarda ve polis aracı olarak bile kullanılmaktadır. Bir zamanlar ülkemizde PTT kurumuna hizmet eden triportörler, yıldırım posta gönderileri için kurum önlerinde beşer onar adet sarı ve üzerilerdin de siyah yazılı “PTT Resmi Hizmete Mahsustur” ifadesi ile ile dar sokakların müdavimleriydiler. Triportörler günümüzde bile Amerika’nın yoğun trafiğinde polis aracı olarak motosiklet ve otomobile ideal bir alternatif olma özelliğini korumaktadır.

Aslında hem pratik hem az yer kaplayan ve az yakıt tüketen bir vasıtadır triportör.

70’li yılların efsanevi aracı en iyi günlerini o yıllarda yaşamış, herkesin aklında ufakta olsa bir mazi bırakmıştır.

 

Yazı Ve Fotoğraf
İbrahim Çakır & Fatih Özsoy